5. Sınıflar Neler Yapıyor?

Eczacılık fakültesi hakkında en çok merak edilen konulardan biri şüphesiz son sınıfta neler yapıldığı. Fakülteye girdiğimiz andan itibaren üst dönemlerden arkadaşlar ediniyor ve ağızlarından laf almaya çalışıyoruz. Staj ayarlamak, tez konusu seçmek ve tabii ki uzatmadan okulu bitirmek hepimiz için çok önemli. Bu röportajımızda şu anda birbirinden farklı alanlarda ilerleyen 5 tane 5. sınıf eczacılık öğrencisine merak ettiklerinizi sorduk.

1) Stajınızı nerede yapıyorsunuz?

Sena Dirier: 5. sınıf uzun dönem stajımı Abdi İbrahim’de, Ar-Ge Formülasyon departmanında yapıyorum.

Yavuz Okumuş: 5. sınıf uzun dönem stajımı Kadıköy’de bir eczanede yapıyorum.

Fatma Nur Ercan: Stajımı Medicana Bahçelievler Hastanesi eczanesinde yapıyorum.

Oğuzhan Ertaş: Stajımı Sanofi’de, Medikal departmanda ‘‘Dijital Medikal Stajyer’’ olarak yapmaktayım.

Tuğçe Başta : 5. Sınıf zorunlu stajımı Dollvet Biyoteknoloji’de, Ruhsatlandırma departmanında yaptım.

2) Staj arama süreciniz nasıl gerçekleşti?

Sena Dirier: Dördüncü sınıfta, fakültemin sağladığı ‘‘İlaç Endüstrisinde 360 Derece’’ seçmeli dersini almıştım. Bu ders kapsamında beşinci sınıfta firma stajı yapma imkanım oldu. Dersi alma sürecimden ve dersin içeriğinden biraz bahsedecek olursam; dördüncü sınıfta iki dönem boyunca alınan ve ilaç endüstrisi ile ilgili çok kapsamlı bir ders. Diğer seçmeli dersler gibi bu dersin de belirli bir kontenjanı var. Dolayısıyla ilk aşamada sınav yapılarak, ikinci aşamada mülakatla birlikte bir grup öğrenci seçilmekte. Derslerde yerel ve global ilaç firmalarındaki çeşitli departmanlarda deneyim kazanmış yetkili kişileri tanıma ve bu departmanların fonksiyonları hakkında bilgi edinme imkanınız oluyor.

Yavuz Okumuş: 6 ay önce staj ararken staj yapacağım eczanenin güzel bir semtte olmasına ve işleyişi iyi öğrenebileceğim bir eczane olmasına dikkat ettim. Daha çok Kadıköy, Taksim, Şişli gibi İstanbul’un görece nezih semtlerindeki eczanelerle görüşme yaptım. İstanbul Eczacı Odası’nın sitesindeki ilanları aradım ve bazılarıyla yüz yüze mülakat yaptım. Sonunda aklıma yatan eczaneye karar vererek stajıma başladım ve şu anda memnunum.

Fatma Nur Ercan: Hastane eczacılığını çok merak ettiğim için bir stajımı da hastane eczanesinde yapmak istedim. Okulumuz, Medicana Bahçelievler Hastanesi ile anlaşmalıydı. Stajlarla ilgilenen bir hocamız ile görüştükten sonra beni insan kaynaklarına yönlendirdi. Staj belgelerim imzalandıktan sonra staj başvuru sürecim tamamlanmış oldu.

Oğuzhan Ertaş: Fakülteye başladığım günden itibaren sektörü tanımak için firmada staj yapmak istiyordum. İlk stajımı zorunlu olarak eczanede yaptıktan sonra ikinci stajım için firma aramaya başladım fakat 2020’de pandemi sebebiyle yaz stajımı firmada yapamadım. 2021 Mart ayında LinkedIn üzerinden Sanofi’nin uzun dönem staj ilanına başvurdum. Online mülakatlar sonrasında eylül ayında stajıma başladım.

Tuğçe Başta: Staj arama sürecime öncelikle LinkedIn, Kariyer.net gibi sitelerde bana uygun olan ilanları aramakla başladım. Fakat daha sonra zaman kaybetmemek için firmaların kariyer bölümleri için açmış oldukları mail adreslerine CV’mi yollayarak devam ettim. Bu şekilde stajımı bulmuş oldum.

3) Üzerinde çalıştığınız tezin konusuna nasıl karar verdiniz?

Sena Dirier: Bitirme tezimin konusuna karar verme sürecimi şöyle açıklayabilirim. Öncelikle ben tezime deneysel olarak çalışmak istiyordum dolayısıyla laboratuvarı kullanabileceğim bir ders olmalıydı. Bunun dışında bir sene boyunca makaleler tarayıp emek harcayacağım konunun, mezun olduğumda çalışmak istediğim alanda da bana faydasının dokunmasını istiyordum. Bu sebeple aldığım tüm lisans derslerinde ilgimi çeken ve eğlenerek araştırma yapabileceğim konuları gözden geçirerek tez danışmanımla iletişime geçtim. Kendi fikirlerimi danışmanımla paylaşmamın ardından konum netleşmiş oldu.

Yavuz Okumuş: Şu anda ‘‘Türkiye’de Kadınlarda Görülen Vajinit ve Bunun Sebepleri’’ başlıklı tezimin üzerinde çalışıyorum. Bu tezi seçmemin nedeni ise eczanede çalışırken çok fazla vajinit vakasıyla karşılaşmamdı. Bu hastalığın sebeplerini araştırıp tedavide kullanılan preparatları daha iyi öğrenmeyi hedefliyorum.

Fatma Nur Ercan: Çocukluğumdan beri adli vakalara oldukça ilgim vardı. Eczacılık fakültesinde eğitim görmeye başladıktan sonra, ilaçların farmakolojik etkilerini öğrenirken insanları ‘‘tedavi etmeye’’ yönelik geliştirilen ilaçların farklı açılardan suistimal ediliyor oluşu bana çok farklı gelmişti. Bu ilaçların ya da maddelerin hangi etkileri yüzünden ve neden suistimal edildiğini, insanları bu suistimale ya da ilaç bağımlılığına sürükleyen etkilerin neler olduğunu merak ederek tezimi bu konu üzerinde yazmaya karar verdim. İlaç ve madde bağımlılığına hem farmakolojik hem de toplumsal bir bakış açısıyla yaklaşmak istedim.

Oğuzhan Ertaş: Konvansiyonel ilaçların (etken maddesi kimyasal sentez ile üretilen ilaçlar) yerini yeni nesil ilaçların alacağı bilinen bir gerçek. Ben de tezimi yazarken gelecekte de üzerine düşünüp çalışabileceğim bir konu seçmek istedim.

Tuğçe Başta: Öncelikle tezim için hangi dersi seçeceğime nasıl karar verdiğimi anlatmakla başlamak isterim. Kariyerimde Farmakovijilans departmanında çalışabileceğimi fark ettikten sonra biraz bu alana yöneldim ve araştırdığımda Farmakovijilans’a en yakın dersin Farmasötik Toksikoloji olduğuna karar verdim. Daha sonra tezim için istediğim bu ders, okul tarafından onaylanınca danışman hocam ile konuştum ve ilgi alanıma göre tezimin konusuna karar verdik. Tez konusuna karar verme sürecinde danışman hocalarımıza kariyerinizde ne yapmak istediğinizden bahsetmenin büyük payı olduğunu düşünüyorum.

4) Tez sürecinde danışmanlarınız ile ne sıklıkta iletişim kuruyorsunuz?

Sena Dirier: Laboratuvarda çalışırken tez danışmanımla sıklıkla görüşüyordum. Şu an ise devam eden stajımla birlikte görüşme sıklığımız azaldı. Deneysel çalışmadığım dönemlerde ayda bir görüşürken laboratuvarda olduğum zamanlarda her hafta iletişimde oluyoruz. Bu sıklığın, danışmanınızın size verdiği sorumluluklara ve öğrencinin kendi talebine göre şekillendiğini söyleyebilirim.

Yavuz Okumuş: Son dört ay içinde danışmanımla sadece iki kez buluştum. Bu buluşmalarda tezimi nasıl yazacağımı, tezimin ne tür bilgiler içerebileceğini, ne kadar uzunlukta olacağını ve tez yazarken hangi kaynaklardan nasıl faydalanabileceğimi konuşup kararlaştırdık.

Fatma Nur Ercan: Bu süreçte aklıma takılan bir konu oldukça danışmanımla internet üzerinden sıklıkla iletişime geçebiliyorum. Vize ve final dönemlerinde elimizdeki taslağı danışmanımıza yolluyoruz, danışmanımız gördüğü eksiklikleri belirtiyor ve hatalar varsa gerekli düzeltmeleri yaparak bize geri dönüş sağlıyor.

Oğuzhan Ertaş: Tez danışmanım Sayın Dr. Gökçe Sözer’den Farmasötik Biyoteknoloji dersini aldım. Kendisi sektörün içinden önemli bir paydaş olmasının yanı sıra öğretim görevliliği yapıyor. Kendisiyle daha tez konuları ortaya çıkmamışken yola çıktık ve hala onun yol göstericiliğiyle iki haftada bir ya da ayda bir sıklıkla tezimizi ilerletiyoruz.

Tuğçe Başta: Tez sürecimde danışman hocamla ayda en az 1 kere görüşüyoruz.

5) Bir gününüzde stajınıza ve tez çalışmanıza dair neler yapıyorsunuz?

Sena Dirier: Güz yarıyılında stajımı haftada üç gün olarak ayarladım. Stajda yaptıklarım bana verilen sorumluluklar ölçüsünde oluyor. Ar-Ge departmanında yaptığım ve gözlemlediğim şeylerin özetle Farmasötik Teknoloji ve Analitik Kimya derslerimizin pratiği olduğunu söyleyebilirim. Yani teorik bilgilerimin pratiğini yapıyor ve gözlemliyorum. Bitirme tezimden bahsedecek olursam akademik dönem başladığında ilk olarak içindekiler kısmını hazırlamıştım. Şu an ise vakit buldukça daha önce hazırladığım bu ana başlıkların altını doldurmaya çalışıyorum. Deneysel kısmı ise tamamen benim talebimle gerçekleşti. Laboratuvarda elde ettiğim verileri zamanla tezime dökmem gerekiyor. Bunun için de belirli zamanlarda fakülte laboratuvarını kullanıyorum.

Yavuz Okumuş: Pazar günü hariç haftada altı gün sabah 9’dan akşam 7’ye kadar eczanede çalışıyorum. Staj yaparken tezime maalesef ki vakit ayıramıyorum. Çalıştığım günler eve gelmem akşam sekizi buluyor. Kalan vakitte PubMed veya Google Akademik’ten tez konumla ilişkili makaleleri inceliyorum. Tezimde kullanabileceğim bir bilgi bulabilirsem kendi süzgecimden geçirip o bilgiyi tezimde kullanıyorum.

Fatma Nur Ercan: Gün içerisinde sabah 9 ile akşam 4 arası hastanede oluyorum. Oradaki süreci de şu şekilde anlatabilirim. Öğlen 12'ye kadar oldukça yoğun oluyor. Yatan hastaların, genel ve koroner yoğun bakım hastalarının ilaç listeleri geliyor. Her hastanın ilaçlarını ayrı ayrı etiketleyip paketliyoruz. Bu konuda oldukça dikkatli olmaya çalışıyoruz. Öğleden sonra biraz daha sakin geçiyor. Ay sonuysa ilaç sayımları yapıyoruz. Eksik ilaçları temin ediyoruz, gelen ilaç olursa yerlerine yerleştiriyoruz. Tez çalışmalarımda da başlık başlık ilerliyorum. Ana başlıklarımı ve alt başlıklarımı belirledim. Başlık üzerinden kafamda bir plan kuruyorum ve onlarca makale tarıyorum. Taradıkça notlar alıyorum ve düzenliyorum.

Oğuzhan Ertaş: Hafta içleri sabah 9’dan akşam 6’ya kadar tam zamanlı olarak stajımı gerçekleştiriyorum. Geri kalan vakitlerimde okumalarımı gerçekleştirip tezimi yazmaya çalışıyorum.

Tuğçe Başta: Ben güz dönemi zorunlu stajımı haftada 2 gün olacak şekilde yapmıştım. Stajımın olduğu günler sadece stajımla ilgileniyordum, kalan günlerde de derslerimin yoğunluğuna göre tezime ayıracağım zamanı belirliyordum.

Öncelikle bir staj günümden bahsedeyim. Ruhsatlandırma departmanında sabah staj yapacağım yere gittiğimde ilk olarak gün içinde neler yapmam gerektiği hakkında müdürümden bilgileri istiyordum. Bu; Sağlık Bakanlığına ya da Tarım Bakanlığına olan bir başvuru, KÜB-KT’de referans KÜB-KT’ye göre değiştirdiğimiz bir varyasyon için çeviri ya da ambalaj değişikliği olabilir. Gün içinde verilen bu görevleri tamamlıyordum. Eğer erken bitirdiysem de firmaya ait daha önceden hazırlanmış olan ruhsat başvurularını ya da KÜB-KT’leri inceleyerek bilgi sahibi olmaya çalışıyordum.

Tez için bir günümden bahsedecek olursam genellikle derslerimden sonra ve hafta sonu bir gün belli bir süre dinlenip tezim ile ilgili öncelikle makale araştırmakla başlıyorum. Tezim için bilgileri genellikle PubMed, Google Scholar, Orchid gibi sitelerden alıyorum. Makale araştırmam bittikten sonra PDF üzerinde çalışmayı sevmediğimden makalelerin çıktısını alıyorum ve tezim için kullanabileceğim bölümleri işaretliyorum. Sonrasında da bütünlüğe göre eklemeler-çıkarmalar yaparak tez çalışmamı o gün için bitiriyorum.

6) Önümüzdeki senelerde 5. sınıf öğrencisi olacaklara tavsiyeniz nelerdir?

Sena Dirier: Alt dönemlere, vakit buldukları ölçüde çeşitli seminerlere ve kongrelere katılmalarını tavsiye edebilirim. Çünkü mesleğimiz ve çalışma alanları hakkında ancak bu şekilde daha kapsamlı bilgiye sahip olabiliyoruz. Bunun dışında sorumluluk almayı seven kişiler mesleki veya sosyal kulüplerde görev alabilirler. Bu şekilde; dersler dışındaki üniversite hayatınızı değerlendirme, network edinme ve takım çalışmasını pratik etme imkanınız oluyor.

Yavuz Okumuş: Önümüzdeki sene beşinci sınıf olacaklara yegane tavsiyem, beşinci sınıfın diğer senelere göre daha yoğun olacağını bilmeniz ve sosyallik açısından yapmak istediğiniz etkinlikleri ertelememenizdir. Bunun dışında 5. sınıfta özellikle İstanbul’da staj yapmak isteyenlerin yabancı dil konusunda kendilerini geliştirmelerini öneririm. Böylelikle staj yaptıkları yerlerde turistlerle iletişim içinde olabilirler ve daha fazla şey öğrenebilirler.

Fatma Nur Ercan: Tez yazma süreci oldukça zorlu bir süreç. İnsan bir şeylere başlamak istediğinde sudan çıkmış balığa dönüyor. Tabii ki içine girdikten sonra devamı rahatlıkla geliyor ama bu süreci hiç bilmeyen birisi için bence çok daha zorlayıcı olabilir. Ben 4. sınıftayken seçmeli ders olarak Bilimsel Araştırma ve Tez Yazımı dersi almıştım. Ödev olarak da küçük çapta bir tez yazmıştık. Araştırma sürecini, tez yazmanın püf noktalarını, nasıl araştırma yapıldığını ve hangi kaynaklardan faydalanabileceğimizi öğrenerek bu seneye hazırlık yapmış olduk. Dolayısıyla bu yıl nelerle karşı karşıya kalacağımı biliyordum ve şu an daha bilinçliyim. Biliyorsunuz ki özellikle pandemiden sonra online platformda alınabilecek ücretsiz eğitimlerin sayısı daha da arttı. 4. sınıf zorlu bir yıl olabilir ama benim tavsiyem en azından yazın bu tarz bir eğitim almanız olur. Eczacılık fakültesinde 3. ve 4. sınıfın altından kalkabilen gelecekteki meslektaşlarıma verecek başka tavsiyem yoktur diye düşünüyorum. Sürecin en zor kısmını atlattınız. Umarım bundan sonraki süreçte her şey gönlümüzce olur.

Oğuzhan Ertaş: Beşinci sınıf geride bırakılan dört seneye nispeten daha rahat bir sene. Beşinci sınıfın gelecekte ne yapılmak istendiğine karar vermek için uygun bir zaman olduğunu düşünüyorum. Yeni mezun olmuş veya mezun olacak eczacılar içinse eskilere nazaran karar verme süreçleri daha çetrefilli. Hem kanunen yeni eczacılar için çıkartılan zorluklar hem de genel olarak ülkenin uzun yıllardır yaşamakta olduğu ve kalıcı etkiler bırakmaya devam eden siyasi, sosyal ve ekonomik krizler mevcut. Salt diplomanın gücüyle gelecek kurabilmek artık çok zor. Ben kendi kariyerimi planlarken bu gerçekleri göz önünde bulundurmaya çalışıyorum.

Tuğçe Başta: Benim 5. sınıf olacak meslektaşlarıma tavsiyem özellikle staj bulma evresinde hızlı ve sabırlı olmaları. Özellikle pandemi döneminde endüstride staj bulmak gerçekten normal zamanlara göre daha da zorlaştı. Yaz döneminden itibaren araştırmalarınıza başlayın. Kariyer sitelerinden ilanları günlük kontrol edin, ilan açmayan firmalarda ise mail adreslerine kendinizi tanıtan bir metin ile CV’nizi gönderin. Tabi 5. sınıfa gelmeden önce istediğiniz alana yönelik kendinizi geliştirmeniz de önemli bir konu. Kulüplere ve topluluklara katılın, etkinliklerde bulunun, sosyal yönünüzü olabildiğince geliştirin ve 1. sınıftan itibaren stajlarınızı yapmaya başlayın. Erkenden staj yapmaya başladığınızda ileride ne yapmak istediğiniz kafanızda biraz daha kolay oturuyor.

Tez süreci için ise 4. sınıfta en azından hangi ders için tez yazmak istediğinize karar vermiş olun. Tez konusu belirleme sürecinde danışman hocalarımız ilgi alanımıza göre konu belirlemede gerçekten çok yardımcı oluyor. Araştırma kısmında da daha önce değindiğim gibi sınırlama yapmanız önemli. Bu şekilde kafanızda taslağınız oluşmuş oluyor.

Sena Dirier - İstanbul Üniversitesi

Yavuz Okumuş - İstanbul Üniversitesi

Fatma Nur Ercan - Biruni Üniversitesi

Oğuzhan Ertaş - Girne Amerikan Üniversitesi

Tuğçe Başta - İstanbul Üniversitesi

Okuyucularımızdan gelen soruları yanıtlayan eczacı adaylarına teşekkür ederiz.

Hazırlayan: Serra Koç